گنبد سلطانیه در مسیر نابودی/ مردان نمکی در حسرت روزهای گذشته





زنجان - خبرگزاری مهر: بی توجهی به میراث فرهنگی و آثار تاریخی استان زنجان که از دیرباز گریبانگیر استان بوده این روزها بسیار شدت گرفته به گونه ای که گنبد سلطانیه از یکسو و مردان نمکی از سوی دیگر در مسیر نابودی قرار گرفته اند.
به گزارش خبرنگار مهر در زنجان، شهر سلطانیه شهری باستانی و یادگاری به جای مانده از دوره ایلخانی است که علیرغم آنکه یکی از پایتختهای دوران خود بوده به دلیل برخورد ناصحیح بعضی از مسئولان به رغم داشتن پتانسیلهای بالقوه به شهری مهجور تبدیل شده است.

شهری با جمعیتی بالغ بر هفت هزار نفر که بهره آن از میراث گرانبهای گنبد سلطانیه که در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده، می توانست بیش از این باشد اما این شهر این روزها با صدور مجوز احداث 64 واحد تجاری در حریم بنا در معرض خطر جدی قرار گرفته است.



بنا به گفته اعضای شورای شهر و شهردار سلطانیه به دنبال پیگیریهای مردم و مسئولان سلطانیه در خصوص تعیین تکلیف عرصه ها و حریمهای میراثی واقع در شهر سلطانیه و توسعه این شهر، استاندار وقت زنجان به منظور متمرکز کردن نیروها و اعتبارات بخشهای مختلف موثر در توسعه سلطانیه و جلوگیری از پراکندگی و حذف موازی کاریها دستور تشکیل کمیته ساماندهی سلطانیه مشکل از گروه های مختلف استانی و محلی را صادر کرد که در راس آنان شخص استاندار، معاونت امور عمرانی، ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و ریاست سازمان مسکن و شهر سازی استان قرار داشتند.

در اولین جلسه این کمیته که با حضور معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور در تاریخ هفتم شهریور ماه سال 1386 برگزار شد، مواردی به تصویب رسید که بند 2 این صورتجلسه به شرح ذیل است:

"1- مقرر شد میراث فرهنگی و گردشگری جهت مطالعه و در صورت امکان تجدید نظر در عرصه و حرایم در منطقه ورودی شهر، مسجد جمعه، تپه نور ظرف مدت حداکثر شش ماه از تاریخ این صورت جلسه انجام دهد.

2- این مصوبه به خاطر تاثیر بسزای خود در سیمای شهر گرشگر پذیر سلطانیه واقع در ورودی شهر که به جهت پی کنی های انجام شده در شش سال اخیر در اطراف اراضی مسجد، در گذشته به زباله دانی تبدیل شده و تیر آهنهای زنگ زده ساختمانهای نیمه کاره سیمای زشتی به آن داده بود، مصوب گردید."

پس از جلسات متعدد کمیته ساماندهی سلطانیه و مطالعات و پیگیریهای ریاست سازمان میراث فرهنگی در جلسه تاریخ پنجم مرداد ماه سال جاری کمیته ساماندهی سلطانیه با حضور استاندار زنجان، امام جمعه وقت سلطانیه و ریاست میراث فرهنگی و سایر اعضاءبرگزار و مجوز تکمیل و ساخت واحدهای تجاری موجود در حریم جاده سلطانیه صادر شد.

با تصویب این موضوع موجبات سرور مردم سلطانیه فراهم و شهرداری سلطانیه نیز صورتجلسه مربوط به مجوز ساخت و ساز واحدهای مذکور را صادر کرد.

پس از گذشت پنج ماه ریاست پایگاه میراث فرهنگی سلطانیه طی مصاحبه ای با جراید این موضوع را تهدیدی بر احتمال حضور گنبد سلطانیه در فهرست میراث در خطر به دلیل ساخت و ساز در حریم درجه یک گنبد دانست.

بر اساس گفته "چون لی های" رئیس منطقه ای یونسکو به عنوان یک اصل کلی یونسکو با ساخت و ساز چه در نزدیکی مواریث جهانی و چه میراث ملی و فرهنگی مشکلی ندارد این در حالی است که در مجموعه ارسالی به سازمان جهانی یونسکو با عنوان "The dome of soltniyeh. The pastur which became the capital of an Empir " جهت معرفی سایت گنبد سلطانیه در توصیف محدوده مربوط به سایت سلطانیه دو عامل اصلی را اول چمن زار و دوم شامل 15 اثر دانسته که در هیچ یک اشاره ای به بافت مجموعه مسجد جمعه نشده است (-17p .p 25 ) مضافا اینکه پی کنی ها و تیر آهنهای مغازه ها در زمان ثبت گنبد به عنوان جهانی نیز موجود بوده و تاثیری در اثر نداشته است.



بر خلاف اظهارات مندرج در برخی از جراید تاکنون هیچ اقدامی از طرف میراث فرهنگی در خصوص پر کردن چاله ها و جمع آوری آجرها انجام نشده است.

رئیس میراث فرهنگی زنجان: موقع امضای صورتجلسه‌ای عدد 64 را ندیدم

به گزارش خبرنگار مهر در زنجان ، رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری زنجان با اذعان به اینکه صورتجلسه احداث 64 باب مغازه در حریم شهر تاریخی سلطانیه را امضا کرده است، گفت: من صورتجلسه‌ها را می‌بینم و بعد امضا می‌کنم ولی در صورتجلسه‌ای که من امضا کردم عدد 64 را ندیدم!

فرهنگ فرخی افزود: من پشت صورتجلسه‌ای را امضا کردم که 64 عدد در پشت آن بوده است و من آن را ندیدم.

وی در خصوص پیگری شکایت میراث فرهنگی در مورد مجوز و ساخت و سازهایی که در سلطانیه صورت می‌گیرد، افزود: این بحث همیشه بوده و هست و خواهد بود، چرا که مردم سلطانیه دوست دارند که ساخت و ساز داشته باشند و ما هم تلاش داریم با توجه به اینکه حرایمی داریم از برخی ساخت و سازها جلوگیری کنیم.

فرخی در مورد ساخت و سازها و ارتفاع بناهایی که در شهر سلطانیه و حریم گنبد آن صورت می‌گیرد، اظهار داشت: هفته آینده طی جلسه‌ای با حضور کارشناسان و معاون سازمان میراث فرهنگی در تهران برگزار می‌شود این امر بررسی می‌شود تا حریم بی‌طرف و بی‌غرض در سلطانیه ارائه ‌شود.

گودبرداریهایی منطقه سلطانیه بررسی می‌شود

فرخی همچنین در خصوص گود برداریهای حریم گنبد سلطانیه افزود: بر اساس بحثهای صورت گرفته تمام گودبرداریهایی که در این منطقه انجام می‌شود بررسی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی در این منطقه حضور دارد، صریح کرد: تمام گودبرداریها بررسی می‌شود تا در این زمینه مشکلی به وجود نیاد و تاکنون نیز در گودبرداریها مشکلی به وجود نیاورده اند.

رئیس سازمان میراث فرهنگی استان زنجان گفت: بنده به عنوان یک کارشناس و انسان دنیا دیده اعتقادی به ارتفاع ندارم و احداث ساختمان‌هایی با طبقات بیشتر در کنار بناهای فرهنگی مشکل ساز نیست.

وی افزود: نظر شخصی من این است که اگر بنایی ساخته می‌شود چرا دو طبقه و سه طبقه ساخته نشود، ما به دنبال چه چیزی هستیم.

مراجعه به نقشه عرصه ها و حرایم گنبد سلطانیه در طرح تکمیلی و اصلاح عرصه و حریم شهر تاریخی سلطانیه که با مدیریت و کنترل مهندس محبعلی در تاریخ سوم اردیبهشت ماه سال 84 به تایید و تصویب معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین معاون حفظ و آثار تاریخی وقت سازمان رسیده نیز نشانگر این موضوع است که محل استقرار واحد های تجاری حتی خارج از حریم درجه 2 قرار گرفته وهر گونه تخطی در حریم درجه 1 و منظر آسمانی و فرهنگی آثار ثبتی می تواند منجر به پیوستن یک اثر میراث جهانی به فهرست میراث در خطر شود.

مشخص می شود ساخت و ساز در محدوده ای خارج از حریم درجه 1 و حتی خارج از حریم درجه 2 اثر ثبتی گنبد سلطانیه نمی تواند تاثیری بر قرار گرفتن این اثر در فهرست آثار در خطر میراث جهانی باشد.

معرفی محدوده ای خارج از حریم درجه 2 اثر ثبتی گنبد سلطانیه به عنوان حریم درجه 1 که تاثیری بر وارد شدن اثر ثبتی به فهرست میراث در خطر یونسکو ندارد از طرف کسی که سابقه 35 ساله در میراث فرهنگی کشور داشته و طرح تکمیلی و اصلاح عرصه و حریم شهر تاریخی سلطانیه را تهیه کرده است جای بسی تامل و تعجب است و انتظار می رود برخوردهای درون سازمانی به عنوان ابزاری جهت جلوگیری از توسعه شهر باستانی سلطانیه بکار نرود.