در زنجان؛
ریزش کاشیهای گنبد سلطانیه صحت دارد / مهر اصالت برای صنایع دستی




زنجان - خبرگزاری مهر: سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان گفت: ریزش کاشی های گنبد سلطانیه که توسط برخی رسانه ها منتشر شد، صحت دارد و نمی توان این واقعیت را کتمان کرد.
به گزارش خبرنگار مهر در زنجان، امیر الهی پنج شنبه شب در جمع خبرنگاران افزود: ریزش کاشی های گنبد سلطانیه به آن معنا از اهمیت فراوانی برخوردار نیست، بلکه مقدار و نحوه ریزش کاشی ها اهمیت دارد که این امر نیز به دلیل اینکه نصب کاشی ها برای اولین بار در استان صورت گرفت، اتفاق افتاد.

وی افزود: در مرمت چنین بناهایی باید یک سری قسمت ها به عنوان قسمت اصلی نگهداری شود که ریزش کاشی ها در قسمت های قدیمی اتفاق افتاده و در رابطه با کاشی های جدید، هنوز ریزشی گزارش نشده است.

الهی در مورد اختلاف رنگ کاشی های گنبد سلطانیه نیز افزود: در بحث رنگ به دلیل اینکه تمام کاشی ها به صورت دستی تهیه شده است، اختلاف رنگ طبیعی است و در گنبد نیز وجود دارد. البته برای محو شدن این اختلاف رنگ، نحوه نصب کاشی ها باید به گونه ای صورت می گرفت تا این اختلاف رنگ بروز نیابد.



نگهداری مردان نمکی به خارجی ها سپرده شد

سرپرست سازمان میراث فرهنگی استان زنجان در ادامه با اشاره به وضعیت کنونی نگهداری از مردان نمکی معدن چهره آباد زنجان گفت: نگهداری از مردان نمکی ایده‌آل نیست اما این اثر فرهنگی با همین وضعیت تثبیت شده‌است.

الهی با اشاره به استفاده از دو هیئت از کشورهای انگلیس و‌ آلمان برای نگهداری از مردان نمکی به منظور محافظت بهتر از این میراث ارزشمند باستانی، افزود: نگهداری از مردان نمکی نیاز به تجربه دارد.

وی تاکید کرد: در نظر داریم معدن نمک چهرآباد را به عنوان پایگاه مردان نمکی تثبیت کنیم و در این زمینه برنامه های مناسبی تدوین شده است.

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در ادامه با اشاره به ارسال بسته های گردشگری به استان ها و برخی کشورهای خارجی گفت: درصدد هستیم با جذب سرمایه گذار، بسته های مناسبی از صنایع دستی استان تهیه شود تا این امر، به رونق گردشگری استان کمک نماید.

الهی افزود: البته زنجان جز استان های برتر در تولید صنایع دستی است اما به دلیل عدم معرفی لازم، برخی صنایع دستی آن از جمله ملیله به نام اصفهان و فرش به نام قم عرضه می شود.



مهر اصالت برای صنایع دستی زنجان تهیه می شود

وی همچنین از تهیه مهر اصالت برای صنایع دستی استان جهت برون رفت از وضعیت نابسامان این بخش در استان خبر داد و گفت: به روز نمودن صنایع دستی مطابق با احتیاجات روز، می تواند صنایع دستی را وارد مرحله جدید نماید.

الهی تصریح کرد: در تلاش هستیم با دادن الگوهای مناسب به این هنرمندان، این صنعت را از وضعیت فعلی خارج کنیم.

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان گفت: پیگیر کارهای بیمه چاقوسازان، ملیله کاران و مس کاران هستیم تا ظلمی که با واردات کالاهای بی کیفیت چینی و آلمانی و حتی در مواردی تولیدات غیر استاندارد داخلی تحت عنوان صنایع دستی زنجان به این هنرمندان شده است، به نوعی جبران شود.

الهی در ادامه با بیان اینکه روزانه 40 تا 50 هزار نفر از زنجان به عنوان گردشگر عبوری تردد می کنند، گفت: استان زنجان به رغم قرار گرفتن در مسیر جاده ترانزیت و دارا بودن پتانسیل های فراوان، بهره مناسبی از این قابلیت ها نبرده است که این امر نیز به دلیل عدم داشتن طرح و ایده خاص می باشد.

وی ادامه داد: به همین دلیل قصد داریم با فعال کردن جاذبه های استان از مسیر عبور این افراد، آنها را به داخل شهر بکشانیم، تا رونقی در امر گردشگری زنجان صورت گیرد. البته سه محور اصلی گردشگری را نیز تعریف کرده ایم که در حال نهایی کردن اعتبارات لازم برای آن هستیم.

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان افزود: محور اول از زنجان به سلطانیه - غار کتله خور و غار علیصدر منتهی می شود. مسیر دوم از زنجان به روستای تهم - شهرستان طارم و ماسوله می باشد و محور سوم نیز محور توریستی و تاریخی سلطانیه - تخت سلیمان است که به طور کامل نیز قابلیت اجرایی دارد.

الهی گفت: هم اکنون یک توریست پس از بازدید از سلطانیه، سردرگم می شود که از کدام اثر تاریخی استان بازدید کند و باید برای این امر، برنامه ریزی های مناسبی صورت پذیرد.

الهی با بیان اینکه 18 منطقه نمونه گردشگری در استان زنجان شناسایی شده است، افزود: دو منطقه گردشگری نمونه بین المللی سلطانیه و غار کتله خور به همراه 8 روستای هدف گردشگری در استان شناسایی شده است و از این 8 روستا، 2 روستا به عنوان روستاهای الگو در بخش گردشگری در کشور مطرح خواهند شد.

مستندسازی آثار تاریخی زنجان ضروری است

الهی با بیان اینکه آژانس های مسافرتی استان باید به گردشگری تفریحی روی آورند، گفت: اولین و مهمترین اقدام سازمان، مستند سازی آثار بی نظیری است که در برخی مواقع ارزش آنها بیشتر از چاه‌های نفت است.

سرپرست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان در ادامه از شناسایی هزار و 500 اثر تاریخی در استان زنجان خبر داد و گفت: حدود 500 اثر از این تعداد در آثار ملی ثبت شده اند و در تلاش هستیم این تعداد را افزایش دهیم.

وی ادامه داد: در زمان حاضر دو مورد شامل گنبد سلطانیه و غار کتله خور در میراث جهانی ثبت شده اند.

خبرگزاری مهر با استقبال از رویکرد جدید میراث فرهنگی استان زنجان در پاسخگویی شفاف به خبرنگاران با تاکید بر وظیفه ذاتی خود در زمینه اطلاع رسانی، توسعه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گسترش بخش گردشگری استان زنجان را مورد تاکید و توجه دارد.


گنبد سلطانیه تغییر شکل داده است/ وزن گنبد 700 تن افزایش یافته است





زنجان - خبرگزاری مهر: یک کارشناس میراث فرهنگی معتقد است کارهای مرمتی صورت گرفته در خصوص گنبد سلطانیه به خصوص در زمینه کاشیکاری آن مطلوب نبوده است و این گنبد در روند مرمت دچار تغییر شکل فیزیکی شده است.
دکتر هوشنگ ثبوتی در گفتگو با خبرنگار مهر در زنجان گفت: بر اساس کاشیکاری نامطلوب صورت گرفته وزن گنبد سلطانیه به شکل چشمگیر افزایش یافته و این گنبد تغییر شکل هندسی داده و به صورت یک حجم تخم مرغی شکل در آمده است.

وی از عدم وجود ثبات رنگ و دو رنگی در این گنبد تاریخی خبر داد و افزود: با کاشیکاری غیر استاندار گنبد، شکل هندسی آن بر هم خورده و وزن هزار و 500 تنی گنبد به دو هزار و 200 تن افزایش یافته است.



دکتر ثبوتی با تاکید بر اینکه کاشیکاریهای صورت گرفته در گنبد غیر اصولی است، تاکید کرد: امکان ندارد کاشیهای نصب شده با توجه به شرایط آب و هوایی منطقه و نوع مصالح به کار گرفته شده دوام بیاورد و در زمان حاضر این کاشیها یا ترک می خورده اند یا از پوسته درآمده اند.

ثبوتی خاطرنشان کرد: کاشی از دو عنصر تشکیل شده یکی بیسکویت کاشی و دیگری لعاب، بیسکویت کاشی خمیری شکل و متاخر است و در مقابل گرما و سرما انبساط و انقباض کمی دارد و در مقابل شرایط جوی حرکت کمی دارد.

این استاد دانشگاه های زنجان یادآور شد: لعاب روی کاشیها چون سرب است و همانند یک لایه شیشه ای است و انقباض و انبساط آن زیاد است و پوسته و بیسکویت کاشی به شکل متفاوت هم انقباض و انبساط می شوند و این عمل موجب ترکیدگی و از بین رفتن کاشی به مرور زمان و در مدت زمان کوتاه می شود.

کاشف مردان نمکی تصریح کرد: اشکال کار کاشیکاری گنبد سلطانیه در این است که نتوانستند ترکیب مناسب شیمیایی بین بیسکویت کاشی و لعاب روی کاشی ایجاد کنند.

ثبوتی همچنین در خصوص رنگ سفید موجود در بدنه کاشیکاری گنبد سلطانیه نیز یادآور شد: لکه های سفید موجود در کاشیکاری گنبد سلطانیه موبوط به نمکهای موجود در مصالح است که با شستن رفع می شود و اگر این عمل صورت نگیرد فرایند بلور سازی در گنبد ادامه می یابد و به تدریج موجب از بین رفتن کاشیها می شود.

شهر سلطانیه تنها شهر کشور که رشد منفی دارد/ سلطانیه متروکه شده است

وی همچنین عدم توجه به شهر سلطانیه به عنوان یک اثر تاریخی یادآور شد: شهر سلطانیه اولین و تنها شهری است که بعد از انقلاب رشد منفی داشته است.

هوشنگ ثبوتی با تاکید بر اینکه شهر سلطانیه به یک شهر متروکه تبدیل شده است، افزود: شهر سلطانیه علی رغم پتانسیلها و توانمندیها بالایی که در بخشهای مختلف به خصوص گردشگری داشته است، پیشرفت نکرده است.



وی با تاکید لزوم توجه به ویژه مسئولان ارشد کشور و استان برای توسعه شهر سلطانیه، عدم نبود یک طرح مدون برای توسعه شهر سلطانیه را عامل اساسی در عدم توسعه شهر سلطانیه دانست و افزود: مسئولان مرتبط با امر توسعه شهر سلطانیه باید برای توسعه آن طرح بدهند ولی متاسفانه همواره عقب می افتند و دو سه فاز از روند توسعه شهر سلطانیه عقب هستند.

ثبوتی عدم وجود طرح هادی و شهرسازی برای شهر سلطانیه را به عنوان یک مشکل اساسی در زمینه توسعه شهر سلطانیه دانست و گفت: در زمان حاضر به دلیل نبود یک طرح مدون و کارشناسی برای شهر سلطانیه در مقابل بنای گنبد سلطانیه ساختمانهای چند طبقه ساخته می شود و کسی در این خصوص جوابگو نیست.

ثبوتی از توقف طرح جامع گردشگری شهر سلطانیه خبر داد و گفت: برای اجرای فاز صفر و قسمتی از فاز یک طرح جامع گردشگری سلطانیه مطالعاتی صورت گرفته و اعتباراتی اختصاص یافت ولی در فاز دوم که باید جزئیات اجرایی شود هنوز کاری صورت نگرفته و متوقف شده است.

گنبد سلطانیه بی شک امروز با توجه به جهت ثبت جهانی در آثار تاریخی یونسکو از حساسیت ویژه برخوردار است و نباید در فرایندهای موجود با عدم توجه به این اثر ارزشمند تاریخی زمینه معرفی هرچه بهتر آن را در عرصه بین المللی فراهم آورد.

نقس کاشیهای سلطانیه به شماره افتاده است

با همه این تحلیلها این روزها نفس کاشیهای این گنبد عظیم به شماره افتاده است و مردمان این شهر این‌بار شاهد کاشیهای چندرنگ و لب‌پر هستند. بیش از 30 سال قفس آهنی خرقه‌ای بر عیوب کاشیهای گنبد سلطانیه بود که با برداشتن آن، چهره درهم و رنگ در رنگ گنبد خودش را بیشتر نشان داده است.



به هر حال متولیان امر باید نسبت به از بین رفتن این گنبد عظیم و ارزشمند چاره اندیشی نمایند و اجازه ندهند دو گانگی در تصمیم گیریها و برنامه ریزیها موجب قربانی شدن این اثر ارزشمند بین المللی شود.

بی شک سلطانیه که روزگاری پایتخت سیاسی و اجتماعی و اقتصادی حکومتی بزرگ و مهم همچون ایلخانان مغول بوده، می تواند با برنامه ریزی مناسب به آنچه لیاقتش است، دست یابد.